14 Sekizbin: Dünyanın En Yüksek Dağları Rehberi

Dünyada 8000 metreden (26,247 ft) yüksek sadece 14 dağ vardır. Bu dağların hepsi Asya da, Himalaya ve Karakoram sıradağlarında bulunur. Bu 14 zirveye tırmanmak, dağcılığın en büyük hedeflerinden biridir.

## 14 Sekizbin Listesi

### 1. Everest (Sagarmatha / Chomolungma)

**Yükseklik:** 8,849 m
**Konum:** Nepal / Tibet
**İlk Zirve:** 1953 (Edmund Hillary & Tenzing Norgay)
**Zorluk:** Teknik olarak orta, ancak yüksek rakım ve hava koşulları zor
**Ölüm Oranı:** %1-2

Dünyanın en yüksek dağı. "Anne Tanrıça" (Chomolungma) olarak bilinir. En popüler rota Güney Kol (Nepal tarafı).

**İlginç Bilgi:** Everest her yıl 4 mm yükseliyor (tektonik hareket).

### 2. K2 (Chhogori)

**Yükseklik:** 8,611 m
**Konum:** Pakistan / Çin
**İlk Zirve:** 1954 (Lino Lacedelli & Achille Compagnoni)
**Zorluk:** Çok yüksek (en zor 8000lik)
**Ölüm Oranı:** %25

"Vahşi Dağ" lakaplı. Everest ten daha tehlikeli. Kışın 2021 de ilk kez tırmanıldı.

### 3. Kangchenjunga

**Yükseklik:** 8,586 m
**Konum:** Nepal / Hindistan (Sikkim)
**İlk Zirve:** 1955 (Joe Brown & George Band)
**Zorluk:** Yüksek
**Ölüm Oranı:** %14

"Beş Hazinenin Dağı" anlamına gelir. Yerel halk dağı kutsal sayar. İlk tırmanışta dağcılar zirveye değil, birkaç metre aşağıda durup saygı gösterdiler (gelenek hala sürüyor).

### 4. Lhotse

**Yükseklik:** 8,516 m
**Konum:** Nepal / Tibet
**İlk Zirve:** 1956 (Fritz Luchsinger & Ernst Reiss)
**Zorluk:** Yüksek (özellikle Lhotse Face - buz duvarı)

Everest in hemen yanındadır. Everest rotası ile ortak kısımları var. "Güney Dağ" anlamına gelir.

### 5. Makalu

**Yükseklik:** 8,485 m
**Konum:** Nepal / Tibet
**İlk Zirve:** 1955 (Fransız ekibi)
**Zorluk:** Çok yüksek

Piramit şeklinde, çok estetik bir dağ. Teknik zorluklar ve keskin sırtlar içerir.

### 6. Cho Oyu

**Yükseklik:** 8,188 m
**Konum:** Nepal / Tibet
**İlk Zirve:** 1954 (Avusturyalı ekip)
**Zorluk:** Orta (en "kolay" 8000liklerden)

"Turkuaz Tanrıça" anlamına gelir. Everest sonrası en çok tırmanılan 8000lik. Yeni başlayanlar için iyi bir "ilk 8000lik".

### 7. Dhaulagiri

**Yükseklik:** 8,167 m
**Konum:** Nepal
**İlk Zirve:** 1960 (İsviçre/Avusturya ekibi)
**Zorluk:** Yüksek
**Ölüm Oranı:** %16

"Beyaz Dağ" anlamına gelir. Son tırmanılan sekizbinliklerden (1960). Sürekli avalans riski var.

### 8. Manaslu

**Yükseklik:** 8,163 m
**Konum:** Nepal
**İlk Zirve:** 1956 (Japon ekibi)
**Zorluk:** Orta-Yüksek
**Ölüm Oranı:** %10

"Ruhlar Dağı" anlamına gelir. Japonların favori dağıdır.

### 9. Nanga Parbat

**Yükseklik:** 8,126 m
**Konum:** Pakistan
**İlk Zirve:** 1953 (Hermann Buhl - solo)
**Zorluk:** Çok yüksek
**Ölüm Oranı:** %21

"Çıplak Dağ" veya "Katil Dağ" (Killer Mountain). 1950 öncesi 31 kişi öldü. Reinhold Messner in kardeşi burada kayboldu (1970).

### 10. Annapurna I

**Yükseklik:** 8,091 m
**Konum:** Nepal
**İlk Zirve:** 1950 (Maurice Herzog & Louis Lachenal - İlk tırmanılan 8000lik!)
**Zorluk:** Çok yüksek
**Ölüm Oranı:** %32 (EN YÜKSEK!)

"Bolluk Tanrıçası". İlk tırmanılan ama en ölümcül 8000lik. Her 3 zirve yapandan 1i geri dönemiyor!

### 11. Gasherbrum I (Hidden Peak)

**Yükseklik:** 8,080 m
**Konum:** Pakistan / Çin
**İlk Zirve:** 1958 (Amerikan ekibi)
**Zorluk:** Yüksek

"Güzel Dağ" anlamına gelir. "Hidden Peak" (Saklı Zirve) olarak da bilinir. Karakoram bölgesinde.

### 12. Broad Peak

**Yükseklik:** 8,051 m
**Konum:** Pakistan / Çin
**İlk Zirve:** 1957 (Avusturya ekibi)
**Zorluk:** Orta-Yüksek

Geniş zirvesi nedeniyle "Broad Peak" (Geniş Zirve). K2 nin 8 km yakınında.

### 13. Gasherbrum II

**Yükseklik:** 8,035 m
**Konum:** Pakistan / Çin
**İlk Zirve:** 1956 (Avusturya ekibi)
**Zorluk:** Orta

En "kolay" 8000liklerden biri. İlk 8000lik için tercih ediliyor.

### 14. Shisha Pangma (Gosainthan)

**Yükseklik:** 8,027 m
**Konum:** Tibet (Çin)
**İlk Zirve:** 1964 (Çin ekibi - en son tırmanılan 8000lik)
**Zorluk:** Orta-Yüksek

Tek tamamen Çin sınırları içinde olan 8000lik. Uzun süre kapalı kaldığı için en son tırmanıldı.

## 14×8000 Projesi: Tüm Zirvelere Tırmanmak

### İlk Tamamlayanlar

**1. Reinhold Messner (İtalya):** 1986 - Oksijensiz
**2. Jerzy Kukuczka (Polonya):** 1987
**3. Erhard Loretan (İsviçre):** 1995

### Türkiye den

**Tunç Fındık:** 14 sekizbinliği tamamlayan ilk Türk (2017)

### Rekortmenler

**Nirmal Purja (Nepal):** 6 ay 6 gün (2019) - En hızlı
**Kristin Harila (Norveç):** 92 gün (2023) - Kadınlar arası en hızlı

## Zorluk Sıralaması (Genel Kanı)

**En Kolay:**

1. Cho Oyu
2. Gasherbrum II
3. Broad Peak

**Orta:**

4. Everest
5. Manaslu
6. Shisha Pangma

**Zor:**

7. Dhaulagiri
8. Makalu
9. Gasherbrum I
10. Lhotse

**Çok Zor:**

11. Kangchenjunga
12. Nanga Parbat
13. Annapurna
14. K2

## İstatistikler

**Toplam Zirve (2024):**

- Everest: ~6,500 kişi
- K2: ~425 kişi
- Annapurna: ~365 kişi

**14×8000 Tamamlayanlar:** Yaklaşık 45 kişi (2024)

## Neden Bu Kadar Zor?

### 1. Ölüm Bölgesi

8000 metre üstü "Ölüm Bölgesi" (Death Zone). İnsan vücudu bu rakımda yaşayamaz:

- Oksijen %33 daha az
- Vücut kas kütlesini yakmaya başlar
- Beyin hücreleri ölür
- Her saat hayati risk

### 2. Hava Koşulları

- Sıcaklık -60°C ye kadar düşebilir
- Rüzgar 200 km/saat olabilir
- Ani fırtınalar

### 3. Rakım Hastalığı

HACE (Beyin ödemi) ve HAPE (Akciğer ödemi) öldürücüdür.

### 4. Teknik Zorluklar

Dik buz duvarları, kaya tırmanışları, avalans riski...

## Test Zamanı! 🏔️

**Soru 1:** Kaç tane 8000 metrelik dağ vardır?
**Cevap:** 14

**Soru 2:** İlk tırmanılan 8000lik hangisidir?
**Cevap:** Annapurna (1950)

**Soru 3:** En yüksek ölüm oranına sahip 8000lik?
**Cevap:** Annapurna (%32)

**Soru 4:** 14 sekizbinliği tamamlayan ilk Türk?
**Cevap:** Tunç Fındık (2017)

## Sonuç

14 sekizbin, dağcılığın zirvesidir. Bu dağlara tırmanmak, insan iradesinin, dayanıklılığın ve cesaretinin en büyük testlerindendir.

Reinhold Messner: "8000 metrede, insanın kendisiyle baş başa kalması gerekir. Orada sadece sen ve dağ varsın."