Everest: Dünyanın Çatısı Hakkında Her Şey

Mount Everest, Tibet dilinde 'Chomolungma' (Dünyanın Anası) olarak bilinen, 8.849 metre yüksekliğiyle gezegenimizdeki en yüksek noktadır.

## Tarihçe

### Keşif

1856 yılında Hint coğrafya araştırmaları sırasında, İngiliz Raj döneminde 'Peak XV' olarak adlandırılan dağ, 1865'te Britanya Hindistan Genel Müfettişi Sir George Everest'in adını aldı.

## # İlk Zirve Tırmanışı

29 Mayıs 1953'te Yeni Zelandalı Edmund Hillary ve Nepalali Sherpa Tenzing Norgay zirvede ilk başarılı tırmanışı gerçekleştirdi.

## Coğrafya ve İklim

### Konum

Nepal ve Tibet (Çin) sınırında, Himalaya Dağları'nın bir parçası.

## # Zirve Yüksekliği

2020 Çin-Nepal ortak ölçümüne göre: 8.848.86 metre

### İklim Koşulları

- Zirve sıcaklıkları -20°C ile -60°C arasında
- Rüzgar hızı 200 km/saat'i aşabilir
- 'Zirve penceresi': Mayıs ve Eylül ayları

## Tırmanış Rotaları

### Güneydoğu Sırtı (Nepal Tarafı)

En popüler rota. Base Camp → Khumbu Buzulu → Western Cwm → Lhotse Yüzü → Güney Col → Güneydoğu Sırtı → Zirve

**Ana Kamplar:**
- Base Camp: 5.364 m
- Camp 1: 6.065 m
- Camp 2: 6.500 m
- Camp 3: 7.470 m
- Camp 4 (South Col): 7.920 m
- Zirve: 8.849 m

### Kuzey Sırtı (Tibet Tarafı)

Daha teknik, daha az kalabalık.

## Tehlikeler

### Ölüm Bölgesi (Death Zone)

8.000 metre üzerindeki alan. Oksijen seviyeleri deniz seviyesinin %33'ü. İnsan vücudu bu yükseklikte yavaşça ölür.

## # Başlıca Riskler

- **Dağ hastalığı (HAPE/HACE)**: Yükseklik adaptasyonu gerekli
- **Çığ**: Özellikle Khumbu Buzulu'nda
- **Düşme**: Teknik tırmanış bölümlerinde
- **Hipotermi ve donma**: Ekstrem soğuk
- **Kalabalık**: Zirve günlerinde tıkanıklık

## İstatistikler

- 2023 itibarıyla 6.000+ kişi zirveye ulaştı
- 300'den fazla kişi tırmanış sırasında hayatını kaybetti
- En genç tırmanıcı: 13 yaşında
- En yaşlı tırmanıcı: 80 yaşında
- Rekor zirve: 2021'de 408 kişi

## Tırmanış Maliyeti

Ticari ekspedisyonlar: $30,000 - $100,000+
- Nepal hükümet izin ücreti: $11,000
- Tibet izin ücreti: $7,000
- Ekipman, ulaşım, Sherpa desteği, oksijen

## Çevre Sorunları

Yıllar içinde binlerce kilogram çöp birikti. Son yıllarda temizlik kampanyaları düzenleniyor. Nepal hükümeti katı kurallar getirdi: Her tırmanıcı 8 kg çöple inmeli.

## Everest'e Gitmeden Önce

1. Dağcılık deneyimi kazanın (5.000m+ zirveler)
2. Fiziksel kondisyon çalışın
3. Yükseklik adaptasyonu yapın
4. Güvenilir tur operatörü seçin
5. Finansal hazırlık yapın
6. Zihinsel olarak hazır olun

Everest, sadece bir dağ değil, insanlık için bir semboldür. Ancak hatırlayın: Zirve opsiyoneldir, dönüş zorunludur.