Everest İlk Zirve: Edmund Hillary ve Tenzing Norgay Efsanesi

29 Mayıs 1953 sabahı, Yeni Zelandalı arıcı Edmund Hillary ve Nepalden Şerpa Tenzing Norgay, Everest zirvesine ayak basan ilk insanlar oldu. Ama bu başarı, 30 yıllık denemeler, kayıplar ve fedakarlıklar üzerine kuruluydu.

## Everest İlk Denemeler: 1920-1953

### 1920ler: İngiliz Keşif Heyetleri

Everest e ilk ciddi tırmanış denemeleri 1920 lerde başladı. O zamanlar Nepal kapalıydı, bu yüzden tüm girişimler Tibet tarafından yapılıyordu.

**1924: Mallory ve Irvine Gizemi**

George Mallory ve Andrew Irvine, 8 Haziran 1924 te zirveye çok yakın bir noktada görüldüler ve bir daha asla geri dönmediler. Zirveye ulaşıp ulaşmadıkları tartışması hala sürüyor.

1999 yılında Mallory nin cesedi bulundu ancak zirve fotoğrafını taşıdığı söylenen fotoğraf makinesi bulunamadı.

**Mallory nun Ünlü Sözü:**
"Neden Everest e tırmanmak istiyorsun?" sorusuna verdiği cevap: "Çünkü orada!" (Because its there!)

### 1950ler: Nepal Açılıyor

1950 de Nepal dış dünyaya açıldı. Bu, Güney Kol rotasını (şimdiki standart rota) kullanma imkanı verdi. İsviçre ve İngiliz ekipleri yarışa girdi.

**1952 İsviçre Denemeleri:**

İsviçre ekibi (Raymond Lambert ve Tenzing Norgay) 8500 metreye kadar çıktı. O zamana kadarki en yüksek noktaydı. Ancak kötü hava ve ekipman yetersizliği nedeniyle geri dönmek zorunda kaldılar.

## 1953: Britanya İmparatorluğunun Son Zaferi

### Lider: John Hunt

Deneyimli İngiliz albay John Hunt, mükemmel bir lojistik plan hazırladı:

- 10 dağcı
- Onlarca Şerpa
- Tonlarca malzeme
- 9 kamp kuruldu (6.000m den 8.500m kadar)
- Sistemli aklimatizasyon programı

### İlk Deneme: Bourdillon ve Evans

26 Mayıs ta Tom Bourdillon ve Charles Evans, Güney Zirve ye ulaştılar (8749 m). Gerçek zirveye sadece 100 metre kalmıştı! Ancak oksijen yetersizliği ve yorgunluk nedeniyle geri döndüler.

### İkinci ve Son Deneme: Hillary ve Tenzing

29 Mayıs 1953, saat 06:30 da Hillary ve Tenzing, Kamp 9 dan (8500 m) son tırmanışa başladılar.

**Saat 11:30 - Zirve!**

Edmund Hillary Güney Zirve den sonraki son sırtta (şimdiki adı Hillary Step) karşısına çıkan 12 metrelik kayalık duvarı tırmandı. Ardından Tenzing ile birlikte düz bir kar alanına çıktılar.

Zirvedeydiler!

**Hillary nin İlk Sözleri:**
"Well, we knocked the bastard off!" (Biz o herifi yere serdik!)

Zirvede sadece 15 dakika kaldılar:

- Fotoğraflar çektiler (Hillary Tenzing i çekti, Tenzing fotoğraf çekmeyi bilmiyordu)
- Tenzing buzla kaplı zirveye yiyecek sunusu bıraktı (Budist geleneği)
- İngiliz, Nepal ve BM bayraklarını dikti
- Hillary nin sözüne göre, dünyanın her yanını görebildiler

## Kim İlk Adımı Attı?

Yıllarca tartışılan bir soru: Zirveye ilk kim bastı?

**Resmi Cevap:** Takım olarak çıktılar, bireysel değil.

**Hillary nin Sonraki İfadeleri:** "Biraz öndeydim." (I was a little ahead)

Tenzing asla kesin bir şey söylemedi ve her zaman takım ruhunu vurguladı.

## Zirve Sonrası

Hillary ve Tenzing dünya çapında kahramana dönüştü:

**Edmund Hillary:**
- Kraliçe II. Elizabeth tarafından şövalye ilan edildi (Sir Edmund)
- Nepal de okul ve hastaneler kurdu
- Sherpa halkının eğitimi için çalıştı
- 2008 de 88 yaşında öldü

**Tenzing Norgay:**
- Hindistan hükümeti tarafından ödüllendirildi
- Himalayan Mountaineering Institute direktörü oldu
- Dağcılık eğitimine ömrünü adadı
- 1986 da 71 yaşında öldü

## İlginç Gerçekler

**1.** Hillary aslında arıcıydı, profesyonel dağcı değildi

**2.** Tenzing Norgay 1953 ten önce 6 kez Everest e tırmanış denemişti

**3.** Başarılarının haberi Kraliçe Elizabeth in taç giyme törenine denk geldi (2 Haziran 1953)

**4.** Hillary kullandıkları oksijen tüpleri bitmeye çok yakındı

**5.** Tenzing Sherpa değil, Tibet ten Solu-Khumbu bölgesine göç eden bir ailenin çocuğuydu

## Test Zamanı! 🏔️

**Soru 1:** Everest e ilk kez ne zaman tırmanıldı?
**Cevap:** 29 Mayıs 1953

**Soru 2:** George Mallory nun ünlü sözü nedir?
**Cevap:** "Çünkü orada!" (Because its there!)

**Soru 3:** Hillary ve Tenzing zirvede kaç dakika kaldı?
**Cevap:** 15 dakika

## Miras

Hillary ve Tenzing in başarısı, sadece bir tırmanıştan fazlasıydı. İnsan iradesinin, takım çalışmasının ve farklı kültürlerin bir araya geldiğinde neler başarabileceğinin sembolü oldu.

Bugün Everest e her yıl yüzlerce insan tırmanıyor. Ama o ilk adımı atanlar, tarihe altın harflerle yazıldı.